Η εκκλησία Χ

Υπάρχουν περιπτώσεις που έχω βρεθεί εκατοντάδες φορές σε ένα σημείο και έχω παρατηρήσει κάτι, έχοντας την διάθεση να το δω καλύτερα. Παρ'όλα αυτά για διαφόρους λόγους η επιθυμία μου δεν γίνεται πάντα πράξη. Συνήθως αυτό συμβαίνει διότι δεν έχω την επιθυμητή πρόσβαση αλλά παράλληλα πρέπει να παραδεχτώ ότι στέκομαι πάντα τυχερός και αργά ή γρήγορα παρουσιάζεται η κατάλληλη ευκαιρία για να δω από κοντά όλα αυτά που κατα καιρούς κίνησαν το ενδιαφέρον μου.

Σε μια τέτοια περίπτωση ανήκει και η εκκλησία που βρίσκεται πολύ κοντά στην αρχή της İstiklal. Την ανακάλυψα τυχαία εδώ και πάρα πολύ καιρό στην προσπάθειά μου να αποφύγω τις χιλιάδες κόσμου που ανεβοκατεβαίνουν στην κεντρική αρτηρία του Πέραν. Όταν η πολυκοσμία της Ιστικλάλ γίνεται ανυπόφορη, κινούμαι πάντα στα παράλληλα δρομάκια και πάντα είχα την διάθεση να σταθώ για λίγο και να μάθω περισσότερα για αυτόν τον ναό. Ακολουθώντας λοιπόν την τύχη μου, τούτη την φορά κατάφερα να εισέλθω και να δώ από κοντά αυτή την άγνωστη εκκλησία, την εκκλησία Χ όπως μου άρεσε να την αποκαλώ.

Η πρόσοψη της εκκλησίας Χ. Αμέτρητες φορές έβρισκα τις πόρτες κλειστές αλλά και πάλι η τύχη μου χαμογέλασε

Περνώντας αμέτρητες φορές απ'έξω μα πάντα με τις πόρτες κλειστές, είχα σχεδόν εγκαταλείψει την ιδέα να την επισκεφθώ. Προσπαθώντας για ακόμη μια φορά να γλυτώσω από την πολυκοσμία, βρέθηκα να περπατώ έξω από αυτήν και αντικρίζοντας τις ανοιχτές πόρτες του μαντρότοιχου, δεν θα άφηνα με τίποτα την ευκαιρία να πάει χαμένη.

Ρωτώντας έναν Τούρκο που γυρόφερνε στον αυλόγυρο σαν φύλακας ή επιστάτης, μου αποκρίθηκε πως πρόκειται για καθολική εκκλησία. Μάλλον πρέπει να πάψω να ρωτώ και να εμπιστευτώ περισσότερο τα μάτια και τις εμπειρίες μου διότι εισερχόμενος στο εσωτερικό της, κατάλαβα οτι εδώ είναι όλα λίγο διαφορετικά, μπερδεμένα και με πολλές επιρροές.

Πρώτα απ΄όλα η αρμενική επιγραφή μου έδωσε το πρώτο στοιχείο οτι δεν πρόκειται για καθολικό ναό. Ταυτόχρονα όμως έχοντας ήδη επισκεφθεί κατά το παρελθόν μια αρμένικη εκκλησία, σχεδόν απέναντι από τον Άγιο Δημήτριο Ξηροκρήνης, εκεί όλα ήταν περισσότερο σκυθρωπά και με σκοτεινότερα χαρακτηριστικά απ'ότι εδώ. Άρα κάτι ήταν διαφορετικό.

Επιπλέον εδώ υπήρχαν κάμποσα αγάλματα τριγύρω μου και με έβαλαν σε νέους περισυλλογισμούς. Τότε ήταν που μου κατέβηκε η ιδέα: Η εκκλησία Χ είναι μια αρμενοκαθολική εκκλησία!

Αρμενική επιγραφή που δεν κατάφερα να....αποκρυπτογραφήσω

Αγάλματα υπάρχουν διακριτικά δίπλα από την είσοδο. Κομψοί κίονες και ένα κυκλικό παράθυρο με το φώς να μπαίνει εκθαμβωτικό

Εξωτερικά μπορεί να μην φαίνεται καθαρά μα η εκκλησία διαθέτει οκταγωνικό τρούλο με τέτοιο τρόπο ώστε να μην μπορεί κανείς να μαντέψει εύκολα το βάθος του. 

Η Αρμενοκαθολική Εκκλησία αποτελείται από μια χριστιανική κοινότητα που ενώ τηρούν όλα τα έθιμα της Αρμένικης Εκκλησίας, βρίσκονται σε πλήρη κοινωνία με την Καθολική Εκκλησία. Δεν σας κρύβω πως αυτά μου φαίνονται κάπως μπερδεμένα. Έτσι αφιερώθηκα περισσότερο στα αρχιτεκτονικά χαρακτηριστικά της εκκλησίας και την χριστιανική τους "απήχηση".

Σε ότι αφορά τις δικές μας ελληνορθόδοξες εκκλησίες όλα μοιάζουν να ακολουθούν τους γνωστούς κανόνες, τα αρχιτεκτονικά στοιχεία να σμίγουν με τα θρησκευτικά και από κοινού να ενοποιείται ο συμβολισμός με τις πρακτικές λειτουργικές αναγκαιότητες. Δεν γνωρίζω αν στις αρμενοκαθολικές εκκλησίες ακολουθείται κάποιον συγκεκριμένος αρχιτεκτονικός κανόνας αφού στον συγκεκριμένο απουσίαζε τόσο ο δρομικός όσο και ο εγκάρσιος άξονας, οι κιονοστοιχίες και διαχωρισμός των κλιτών. Αν μπορούσα να εφεύρω αυθαίρετα μια ονομασία θα τον χαρακτήριζα ως δίκογχο περίκεντρο ναό με άρτια γεωμετρική συμμετρία.

Ο ναός είναι μεγαλοπρεπής, υπέροχα διακοσμημένος, με έμφαση στην λεπτομέρια και την γεωμετρική συμμετρία

Το εσωτερικό του ναού με την ιδιόρρυθμη αρχιτεκτονική. Παρ'όλα αυτά, ένα πραγματικό στολίδι

Εντύπωση μου προξένησε ο συνολικός διάκοσμος αλλά περισσότερο η τεχνοτροπία των Εικόνων που κοσμούσαν τον ναό. Ο συνδυασμός της δυτικής τεχνοτροπίας με τα σκοτεινά χρώματα που χαρακτηρίζουν τις αρμένικες Εικόνες μου φάνηκε ενδιαφέρον ως καλλιτεχνική έκφραση. Εκείνο πάντως που μου προκάλεσε σύγχηση ήταν η ανάποδη τοποθέτηση αρκετών πραγμάτων με πιο χαρακτηριστική του άμβωνα και του επισκοπικού θρόνου. Ήταν περίεργο να δώ τον άμβωνα κρεμασμένο στην δεξιά πλευρά του ναού και τον επισκοπικό θρόνο στην αντίθετη πλευρά. Σίγουρα δεν είμαι ειδικός και οι γνώσεις μου είναι λίγες και ίσως να μην υπάρχει εξήγηση αλλά να προέκυψε ως αναγκαιότητα για να δείχνει η αίρεση την διαφορετικότητά της.

Η καλαισθησία του ναού με συνοδεία των χαρακτηριστικών μουντών Εικόνων και του ανάποδου άμβωνα στα δεξιά

Ο επισκοπικός θρόνος....στα αριστερά

Παρ'όλη την διαφορετικότητα ήταν σίγουρα αρκετά ενδιαφέρον να βρεθώ σε τούτο τον άγνωστο ναό που για χρόνια μου κινούσε την περιέργεια. Η αρχιτεκτονική και θρησκευτική ιδιορρυθμία παρουσίασε κάτι διαφορετικό και φρόντισε να μου προσφέρει εκ νέου γνώσεις γύρω από κάμποσα ζητήματα που αγνοούσα. Όλα αυτά σε έναν ναό με αίσθηση του ωραίου από άκρη σε άκρη, περιποιημένο, από μια εποχή που ο πολυπολιτισμός της Πόλης άκμαζε και που αξίζει τον κόπο να αφιερώσει κάποιες μερικές στιγμές για να τον επισκεφθεί. Αρκεί βέβαια να έχει την ευκαιρία να βρεθεί εκεί σε ώρες επισκεψιμότητας.

Βγαίνοντας από την εκκλησία Χ, ένα χαμόγελο σχηματίστηκε στο πρόσωπό μου. Μέσα σε λίγες στιγμές κατόρθωσα όχι μόνο να την επισκεφθώ αλλά να μάθω και το όνομά της. Έτσι από το μυστηριώδες και αινιγματικό Χ, θα χρησιμοποιώ πλέον και την πραγματική της ονομασία: εκκλησία Vokebecen.