Τότε και τώρα Νο.3

Η διαρκής εξερεύνηση, περιπλάνηση και γνωριμία με την Πόλη με οδήγησε στην τρίτη απόπειρα παρουσίασης και σύγκρισης εικόνων του παρελθόντος με εκείνες των ημερών μας. Τούτη την φορά η επεξεργασία των φωτογραφιών, συνέπεσε και με τα βιαστικά εγκαίνια της νέας υποθαλλάσιας σύραγγας που θα συνδέει τις δύο ηπείρους. Όντως βαρυσήμαντο έργο αλλά όχι ικανό να καθησυχάσει τον προβληματισμό μου για το μέλλον της Πόλης που ήδη επιβαρύνεται από 25 εκατομμύρια κατοίκους και που σίγουρα οι γέφυρες και τα τούνελ δεν θα λύσουν το πρόβλημα της υπερκατοίκησης αλλά ίσως το εντείνουν. Καθώς τα μεγαλοπρεπή έργα υποδομής επικεντρώνονται κυρίως στην Πόλη, ο αριθμός των κατοίκων αυξάνεται ραγδαία, μαραζώνοντας την περιφέρεια και "μαντρώνοντας" ολοένα και περισσότερους ανθρώπους στις μεγαλουπόλεις.

Απαξιώντας για τις φανταχτερές φιέστες μα θέλοντας να αποτυπώσω τις πραγματικές αλλαγές στο "κορμί" της Πόλης, ξεκίνησα να τριγυρνώ και πάλι στους μαχαλάδες με την φωτογραφική μου μηχανή παραμάσχαλα. Η πόλη της καρδιάς μου κατάλαβε και πάλι τον σκοπό μου, άνοιξε απλώχερα την αγκαλιά της, προσφέροντας όλα όσα επιθυμούσα να δώ και βάλθηκε για ακόμη μια φορά να ξετυλίξει το παρελθόν μπροστά στα μάτια μου.

Τότε...ένας χαρακτηριστικός Φαναριώτικος δρόμος, με μαγαζιά, σπίτια και Πολίτικη γραφικότητα...

...εκεί που τώρα κυριαρχεί η άσφαλτος, τα αυτοκίνητα και η βιασύνη

Οι άνω φωτογραφίες απεικονίζουν το ίδιο τοπίο και είναι από την περιοχή του Φαναρίου, στο ύψος του Αγίου Νικολάου. Στα δεξιά της φωτογραφίας διακρίνεται η βόρεια πρόσοψη του ναού. Στις μέρες μας αναγνωρίζουμε το σημείο απλά ως την παραλιακή λεωφόρο του Κεράτιου, με μεγάλη κίνηση, άπειρα αυτοκίνητα και βαβούρα. Κάποτε όμως τα πράγματα ήταν διαφορετικά. Στην καρδιά του πνευματικού Ελληνισμού, επί Οθωμανικής αυτοκρατορίας, αρκούσε ένας απλός και ταπεινός δρόμος, με παραδοσιακές Φαναριώτικες κατοικίες. Τότε που όλα ακτινοβολούσαν μεγαλοπρέπεια από τον εσωτερικό κόσμο και όχι από το εξωτερικό, φανταχτερό περιτύλιγμα.

Στην φωτογραφία εκτός από τα κτίρια, βλέπουμε και έναν ιερέα να εισέρχεται σε κατάστημα, Πολίτες να διασχίζουν τον δρόμο αλλά και την διαφημιστική αφίσα της, τότε νεοσύστατης, εταιρίας Nestle να υπάρχει σε ένα από τα κτίρια. Ναί...επί Οθωμανικής αυτοκρατορίας, στο Φανάρι απολάμβαναν ήδη προιόντα πολυεθνικών εταιριών!

Τότε...ο λιθόστρωτος δρόμος του Ντολάπ Ντερέ, με δέντρα, κάρα και άλογα και τον ναό της Ευαγγελίστριας στα αριστερά

Η εικόνα σήμερα. Εκεί που άλλοτε οι Ρωμίοι ήσαν σχεδόν μεταξύ τους, την θέση τους πήραν τα αυτοκίνητα

Έχει πάντα ενδιαφέρον να παρατηρώ τις ίδιες σκηνές καθώς μοιάζει σαν η εικόνα του παρελθόντος να φιλτράρεται μέσα από τον φωτογραφικό μου φακό και τα βασικά στοιχεία να παραμένουν εκεί σαν ραχοκοκκαλιά που επενδύεται με νέες λεπτομέριες, άλλες αρνητικές και άλλες κάπως θετικότερες.

Δρόμος στο Καρακιόι. Διακρίνεται ένας τροχονόμος, η επιγραφή: Αιβαζίδης, Καζαντσίογλου αλλά και οι τράπεζες λίγο πιο δεξιά

Η ραχοκοκκαλιά της φωτογραφίας παρέμεινε ίδια ως τις μέρες μας, τα δέντρα μεγάλωσαν και πλύθηναν, τα ελληνικά ονόματα δυστυχώς εξαλήφθηκαν

Το Γενί τζαμί του Εμινονού με φόντο έναν κύριο να περιεργάζεται ένα κρεβάτι. Κατεύθυνση αυτοκινήτων προς τα δεξιά

Το ράντζο έδωσε την θέση του σε στάση του τράμ και τα αυτοκίνητα αποφάσισαν να κινούνται προς τα αριστερά

Τις περισσότερες φορές δεν εκλαμβάνουμε την σχεδόν ημερήσια μεταβολή του τόπου όπου ζούμε μα ούτε και το κακό που τελικά προξενούμε στο όνομα της "ευημερίας", της "ανάπτυξης" και της "προόδου". Μην νομίζετε πως αυτού του είδους η αλλοίωση είναι μόνον Πολίτικο φαινόμενο. Εσείς αλήθεια παρατηρείτε τις αλλαγές που διατελούνται τριγύρω σας, στις περιοχές και τις πόλεις που ζείτε; Είμαι πεπεισμένος πως οι περισσότεροι άνθρωποι δεν το παρατηρούν συνειδητά.

Όσο περίεργο και ανεξήγητο είναι το γεγονός οτι με έλκει η ιστορία και η ιδιαιτερότητα της Πόλης του παρελθόντος, άλλο τόσο ανεξήγητη είναι η λήθη που ναρκώνει τους ανθρώπους και τους αποκόπτει από το αληθινό τους περιβάλλον. Στην παρακάτω φωτογραφία φαίνεται και πάλι ο μαντρότοιχος του Αγίου Νικολάου από την αντίθετη κατεύθυνση. Η είσοδος του ναού επί του δρόμου Τουφέκ Χανέ με τον ιερέα να την πλησιάζει. Ακολουθεί η είσοδος του Αγιάσματος του Αγίου Χαραλάμπους και μετά το παρθεναγωγείο της ενορίας. Στο κέντρο περίπου της φωτογραφίας βρίσκεται η οικία του Εμμανουήλ Υψηλάντη με την χαρακτηριστική Φαναριώτικη προεξοχή, που σήμερα είναι ένα παρατημένο κτίριο. Στο βάθος διαφαίνεται η πύλη της Αγιάς και το λευκό κτίριο που είναι αστυνομικό τμήμα.

Τα μόνο στοιχείο που παραμένει άθικτο είναι ο ναός. Ο δρόμος ανυψώθηκε καθώς στην Πόλη όταν κατασκευάζεται κάτι, γίνεται απάνω στο ήδη υπάρχον...

...η οικία του Υψηλάντη είναι ερείπιο, το αστυνομικό τμήμα κατέληξε τουριστική ταβέρνα και η περιοχή ασφαλτώθηκε

Το νοερό μου ταξίδι στον χρόνο με συντροφεύει σε κάθε Πολίτικη συνοικία και σε κάθε φωτογραφία νοιώθω να βγαίνω από το σώμα μου και μέσω μιας φανταστικής χρονογέφυρας, περπατώ στα ίδια σοκάκια μα όλα μοιάζουν τόσο διαφορετικά. Δεν υπάρχουν κτίρια από μπετόν, μόνο ξύλινα σπίτια και τα μονοπάτια έχουν αντικαταστήσει τους ασφαλτωμένους δρόμους. Αντί για πεζοδρόμια υπάρχει αχνοφυτρωμένη και άγρια πρασινάδα και κάπου εκεί...μόνον ένας μαντρότοιχος που μου μαρτυρά την τοποθεσία που βρίσκομαι και με συνδέει με το παρόν. Σαν ένας δεύτερος μίτος της Αριάδνης για να μην χαθώ για πάντα σε τούτο το ταξίδι στον χρόνο.

Η κατηφόρα έξω από τον μαντρότοιχο του Αγίου Αθανασίου

Ο μαντρότοιχος στέκει ακόμη εκεί. Τα υπόλοιπα ακολούθησαν τον δρόμο που επιτάσσει η "ανάπτυξη"

Ο κατηφορικός δρόμος που οδηγεί απευθείας στην είσοδο του ναού του Αγίου Αθανασίου Ταταούλων. Διακρίνονται δέντρα, μπουγάδες, ξυλόσπιτα και πετρώδεις χωματόδρομοι

Το ίδιο ακριβώς σημείο της κατηφόρας σήμερα

Ανέβηκα τον δρόμο προς τα επάνω και κάποια στιγμή γύρισα το κεφάλι μου για να θαυμάσω τον πρώτο τρούλο και τα κωδωνοστάσια που ανεγέρθηκαν στην Πόλη στην μεταβυζαντινή περίοδο. Όπως τότε, έτσι και τώρα έστεκαν στην θέση τους. Τα δύο πρώτα κτίρια επίσης από τότε εκεί, είχαν παραμορφωθεί και προσαρμοστεί στα δεδομένα των ημερών μας. Το σκηνικό πίσω από την εκκλησία πραγματικά αγνώριστο και αφάνταστα μακρινό.

Τότε...

...και τώρα! Τα σχόλια είναι περιττά

Στην εποχή μας τα περισσότερα πράγματα τείνουν να χάσουν την πραγματική σημασία τους και το ίδιο θα έλεγα συμβαίνει και με τις λέξεις. Και όταν φτάνουμε σε αυτή την κατάσταση, τότε τα πράγματα αρχίζουν να μπερδεύονται και η σύγχυση να κυριαρχεί. Εσείς δεν παρατηρείτε την σύγχυση τριγύρω σας; Ενώ βομβαρδίζεστε καθημερινά με λέξεις όπως ευημερία, πρόοδος, θετικό κλίμα και ανάπτυξη που διαρκώς φτάνει, εσείς τριγύρω σας παρατηρείτε το αντίθετο. Το ίδιο συμβαίνει και με εμένα, τριγυρνώντας στα Πολίτικα σοκάκια και ενώ γύρω μου οι περισσότεροι κραυγάζουν για "ανάπτυξη", "πρόοδο" και "ευημερία" εγώ βλέπω καταστροφή, ασέβεια και ανακολουθία.

Και αυτό το απόγευμα, σε τούτη την κατηφοριά των Ταταούλων, λίγο πριν δύσει ο ήλιος και ανάμεσα στο Τότε και στο Τώρα δεν μπορούσα να μην αναφωνήσω δυνατά: Γκρεμίστε τις πολυκατοικίες να φανεί επιτέλους το ηλιοβασίλεμα!